“Barter sisteminin yasal bir düzenlemesi yok”

İstanbul Serbest Muhasebeci ve Mali Müşavirler Odası (İSMMMO) Başkanı Yücel Akdemir, Barter sisteminin yasal bir düzenlemesi olmadığından dolayı mağduriyet oluşturduğunu söyledi.
İstanbul Serbest Muhasebeci ve Mali Müşavirler Odası Başkanı Yücel Akdemir Barter sistemi hakkında bilgi verdi. Barter’i ticaretin bir şekli olarak tanımlayan Akdemir, Barter sisteminin yasal bir düzenlemesi olmadığı için birçok insanı mağdur ettiğini belirtti. Barter sisteminde alıcı ve satıcının direk yüz yüze gelmediğini aracı bir kurumun olduğunu ifade eden Akdemir, yasal düzenleme olmadığı için imzalan taahhütlerin yerine getirilmesi tamamen tarafların iyi niyetine bağlı olduğunu aktardı. Taahhütler yerine gelmediğinde insanların çok büyük mağduriyetler yaşandığını vurgulayan Akdemir, “Yasal bir düzenleme olmadığından ticaretin de bir şekli kabul edildiğinden ya Bankacılık Kanunu’na göre işlem yapıyorlar ya da Türk Ticaret Kanunu’na göre işlem yapıyorlar. Ama mahkemelerde görülen olaylarda karşılıklı iki taraf olmadığından sorumlulukları atmakta kolay olduğundan mağduriyetlerin ağırlıklı olarak giderilmediğini görüyoruz” dedi.
“Mağduriyet yaşandığında tanımadığınız insanlarla karşı karşıya geliyorsunuz”
Barter sisteminin işleyişi hakkında bilgi veren Akdemir, mal veya hizmetin alınıp satıldığını bunun da aracı kurum vasıtasıyla yapıldığını söyledi. İnsanların aracı kurum ile hiç tanımadığı insanlardan taahhüt karşılığında mal alıp sattığını belirten Akdemir, “Taahhütler yerine gelmediğinde oluşan mağduriyetler çok yönlü örneğin, karşı taraftan mal alıyorsunuz Barter şirketi vasıtasıyla mal istediğiniz kalitede olmuyor. İstediğiniz fiyatta olmuyor veya mal satıyorsunuz en basit örneğiyle paranızı zamanında tahsil edemiyorsunuz. Siz karşı tarafı tanımıyorsunuz. Siz Barter şirketini tanıyorsunuz. Ortada baktığınız da sadece üst suret düzenlenmiş bir taahhütname var. Aslı da Barter şirketinde fakat çoğunlukla siz mal aldığınız veya mal sattığınız hiç tanımadığınız insanlarla karşı karşıya geliyorsunuz” diye konuştu.
“Muhasebe sisteminde de bir düzenleme yok”
Barter sisteminde direk muhasebe sistemi de olmadığını dile getiren Akdemir, “Bu konuda açılan davalardan kaynaklanan tek tük makaleleler, görüşler var. Fakat gerek Barter şirketi ile ilgili gerekse alıcı ve satıcıların işler yolunda gitmediği zaman aşırı faydalarında veya zararlarında hangi muhasebe kalemine gelir veya giderlerini kaydedecekleriyle ilgili de muhasebe sisteminde bir düzenleme yok. Bu konuda biz Mali Müşavirler Odası olarak vergisel boyutta ve muhasebe boyutunda her türlü düzenleme yapılmasına katkı sunmayı arzu ederiz. Bu bizim görevimiz, sorumluluğumuz” açıklamalarında bulundu.
“Şuan işler el yordamıyla gidiyor”
Barter sisteminde işlerin el yordamıyla gittiğini anlatan Akdemir, “Yargı, vergi ve muhasebe sistemi buna yabancı yasal düzenlemelerde olmadığı için el yordamıyla işler gidiyor. Buda ciddi rakamda mağduriyetlere yol açıyor. Bu ihlallerle ilgili bizimde duyduğumuza göre yargıda 500 bin dava olduğu yönünde. Bunu ne kadarının Barter’da olduğunu bizde bilemiyoruz. Çünkü bunlar taahhüt ihlallerinden kaynaklanan davalar. Anladığım kadarıyla ciddi bir bölümü buradan kaynaklanıyor. Totalde baktığınızda bu 3-4 milyon insanı ilgilendiren bir olay haline geliyor” dedi.
Barter sisteminin ihtiyaçlardan ortaya çıktığının altını çizen Akdemir, Burada en temel ihtiyacın insanların ticaret yaparken finansman sıkıntısı çekmeleri veya finansman sıkıntısı olmasa bile elde kalan stoktaki mallarını pazarlama yani Pazar sıkıntısından kaynaklandığını söyledi.
“Nakit sıkıntısı çeken insanlar bu sisteme yöneliyor”
İnsanların finansman sıkıntısı çektiğinde bu yola başvurduklarını aktaran Akdemir, “Bir taraftan üretim yapacaksınız bu mal üretimi olabilir hizmet üretimi olabilir. Almaya ihtiyacınız var ama krediniz yok. Likidiniz, finansmanınız yok işi zamana yaymak istiyorsunuz. Diyorsunuz ki bu işin en kolay yolu bankaya gitsem teminat mektubu var, bir takım koşullar var. Bir taahhütname imzalarım dışarıdan mal alırım veya elinizde satamıyorsunuz stokta birikmiş mallarınız var. Bunun stokta durması her gün sizde zarara yol açıyor. Biran önce bu malı satıp nakde çevirmeniz lazım gelir kaydetmeniz lazım. Bu yol aracılığıyla Barter firmalarının büyük bir alıcı kitlesi var benim ulaşamadığım kesimler vardır diyorsunuz malı oraya satarsam iyi olur diye düşünüyorsunuz ve bu sisteme yöneliyorsunuz” şeklinde konuştu.
“Barter şirketleri yerine gelmeyecek taahhütte bulunmamalı”
Barter firmalarının sorumlu davranması gerektiğini belirten Akdemir, “Şirketlerin bu taahhütnameyi imzalarken ihtiyaçları giderirken gerçeğe uygun davranması gerekiyor. Hem alış hem de satış da bu böyle olmalı. Barter şirketlerinin yerine gelmeyecek taahhütlerde bulunmaması lazım. İki tarafın arasında sorumlu olduğu için belli bir gelir karşılığı için bunu yerine getirdiği için sorumlu davranması lazım. Alıcının ihtiyacını karşılarken malın kalitesini ve fiyatını kontrol etmesi lazım. Örneğin rast gele istediği fiyattan yani gerçek fiyatının üstünde mal almasına müsaade etmemesi lazım. Kaliteli mal yerine kalitesiz malın da alıcıya verilmesine müsaade etmemesi gerekir. Barter şirketleri bunlara dikkat etmeli” ifadelerini kullandı.
“İhtiyacı olan insanları mağdur ediyorlar”
Piyasa koşulları içinde alıcı ve satıcıların ihtiyaç sahibi olduklarından aceleleri, sıkıntıları olduğunu bildiren İSMMMO Başkanı Akdemir, “Bu insanların zaman zaman suistimal edilmesi çok daha kolay oluyor çünkü tüketicinin başka bir çaresi yok. Bu sıkıntılı anda bir kurtarıcı arıyor. Kurtarıcılıkta da Barter firmasını kendine çözüm olarak görüyor. Yasal düzenleme de olmadığı için o firmaların vicdanlarına, anlayışlarına kalıyor. Buda çoğu zaman mağduriyete yol açıyor. Zaten mahkemelerdeki rakamlar veya medyaya gelen şikayetlerde de bu mağduriyetlerin olduğunu hepimiz biliyoruz. Ama işini doğru yapan firmaları da tenzih ediyorum. O firmalara da teşekkür etmek lazım” diye konuştu.
“Devletin yasal bir düzenleme yapması lazım”
Devletin bir düzenleme yapıp sorumlulukların, çerçevenin, cezanın belirlenmesi gerektiğinin altını çizen İSMMMO Başkanı Akdemir, “Madem dünya da yaygın bir sistem Amerika’da, Fransa’da, İngiltere’de bu sistem kullanılıyor. Demek ki bize de gerekli olan bir sistem sadece çerçevesini çizmek lazım” ifadelerini kullandı.
“Mağdur olmamanın garantisi yok”
İSMMMO Başkanı Akdemir Barter sistemini kullanan kişilerin mağdur olmaması içinde tavsiyelerde bulundu. Akdemir, “Denize girenin ıslanmama riski az, sadece araştırma yapmalarını o firmayla daha önce çalışan firmalardan referans almalarının dışında bu işin bir garantisi yok. Sistemin belli yasal düzenlemesi olmadan, çerçevesini çizmeden bu işin bir garantisi yok. Tek yolu devletin konuya el atarak yasal bir düzenleme ile kimler bu işi yapabilir, hangi koşullarda yapabilir bunun vergisel ve muhasebe boyutlarının ve cezai sorumluluklarının düzenlenmesi lazım. Bunlar yapıldığında zaten gönül rahatlığıyla isteyenler bu yöntemi tercih edebilir” diyerek sözlerini tamamladı.