Çandır’dan Enflasyon değerlendirmesi

Batı Akdeniz Ekonomisini Geliştirme Vakfı (BAGEV) ve Antalya Ticaret Borsası (ATB) Yönetim Kurulu Başkanı Ali Çandır, açıklanan tüketici ve üretici enflasyonlarının beklenenden yukarıda olmasının şaşırtıcı karşılanmaması gerektiğini açıkladı.
BAGEV ve ATB Yönetim Kurulu Başkanı Ali Çandır, Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı Eylül ayı enflasyon rakamlarını değerlendirdi. Geçen ay beklentinin altında ilan edilen enflasyon rakamlarının birikimli ve gecikmeli etkisinin de dikkate alınması gerektiğini kaydeden Çandır, “bugün açıklanan tüketici ve üretici enflasyonlarının beklenenden yukarıda olması şaşırtıcı karşılanmamalıdır. Eylül ayı için açıklanan aylık yüzde 6.30 ve yıllık yüzde 24.52 tüketici enflasyonu (TÜFE) ile aylık yüzde 10.88 ve yıllık yüzde 46.15 üretici enflasyonu (Yİ_ÜFE) artık göz ardı edilemez ölçüde bir enflasyon sarmalına girmekte olduğumuzun işaretidir. Büyük ölçüde dolarize olmuş ekonomimizdeki döviz fiyatları artışının oluşturduğu ilave maliyetler öncelikle ve büyük ölçüde üretici kesimi, aşamalı ve geriden takip ederek tüketici kesimi etkilemektedir. Artan maliyetlerin oluşturduğu fiyat artışları bir taraftan alım gücünü düşürürken diğer taraftan da gelir artırıcı tedbirleri ön plana çıkarmaktadır. Yılbaşından itibaren yaşanacak olan bu gelir artırıcı tedbirler, kamu kaynaklı ilave zamlar ve üreticinin üzerinde biriktirdiği maliyet yükünü yansıtma çabası bir araya geldiğinde özellikle tüketici enflasyonunda yeni yükselmelere neden olacak ve bu döngü bir sarmala dönüşecektir” dedi.
Böyle bir dönemde karar vericiler, iş dünyası ve vatandaşlara önemli görev düştüğünü ifade eden Ali Çandır, “bu sarmalı kırıcı, doğru ve tutarlı davranışlarda bulunmaktır. Bu konuda söyleyebileceğim en önemli ilk adım; söylenen, ilan edilen ve yaşanan enflasyonlar arasında gerçekçi bir tutarlılığı yakalamaktır. Ancak böyle bir tespitten sonra sarmalı kırıcı tedbirleri ve davranışları hep birlikte üretip hayata geçirmek mümkün olabilecektir. Örneğin; geçen yıl bu dönemlerde 2018 yılı için hedeflenen ve bütçe hesaplamalarında dikkate alının yüzde 7.9’luk enflasyon, bugün ilan edilen yüzde 24.52’lik enflasyon ile hepimizin mutfakta ve günlük hayatın her bölümünde yaşadığı enflasyon birbirinden devasa farklarla ayrılmış durumdadır. Bu farklılaşmanın sürdürülebilirliği ve sarmalı kırıcı özelliği yoktur. Bu konuda birbirine yaklaştırmamız gereken diğer bir ölçü de üretici ve tüketici enflasyonları arasındaki iki kata yakın açıklıktır. Yüzde 24.52 ve yüzde 46.15 gibi yüksek rakamların yanı sıra aralarındaki farkın da yüzde yüz olması, bizim en kötüyü geride bıraktığımıza dair beklentimizi ortadan kaldırmaktadır. Gelecekteki enflasyon beklentimizin nispi kalıcı tarafını oluşturan mevsimsel ve kamu kontrollü etkilerden arındırılmış çekirdek enflasyonun aylık olarak yüzde 6.76 ve yıllık yüzde 24.05 düzeyinde ilan edilmiş olması da uzun bir süre boyunca yüksek enflasyon altında olacağımızın ilave göstergelerinden biridir.”

“Bölgemiz enflasyonu hala ülke ortalamasından yüksek”
BAGEV ve ATB Başkanı Çandır, “Antalya, Isparta ve Burdur illerimizin oluşturduğu Batı Akdeniz Bölgesi’nin enflasyonu yine ülke ortalamasının üzerinde ilan edilmiştir. Aylık yüzde 6.87 ve yıllık yüzde 26.05 olan bölgemiz enflasyonları, uzun bir süredir ülke ortalamasının üzerinde seyretmektedir. Bölgemiz enflasyonu aylık olarak en yüksek 9. sırada yer alırken, yıllık olarak geçen yıla göre 2 basamak yükselerek 10. sırada yer almıştır. Antalya ve enflasyon açısından önemli bir ürün olan domates, ülkemiz genelinde yüzde 35.30 ile en fazla artışın yaşandığı kalem olmuştur. Domates fiyatlarındaki bu hareketliliğin ana sebepleri; mevsimsel geçişin yanı sıra girdi maliyetlerinde yaşanan ciddi yükselişler, ihracat artışı ve verim düşüklüğüdür. Bölgemiz enflasyonun ülkemiz enflasyonun üzerinde gerçekleşmesine neden olan kalemler; yüzde 7.27 ile giyim, yüzde 6.89 ile lokanta ve oteller ile yüzde 8.55 olarak ilan edilen çeşitli hizmetler olmuştur” ifadelerini kullandı.