Gıda etiketlerinde düzenleme

Gıdaların etiketlenmesi başta olmak üzere, gıda hakkında bilgilendirmeyle ilgili genel kuralları, gereklilikleri ve sorumlulukları belirlendi.
Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, ’Türk Gıda Kodeksi Gıda Etiketleme ve Tüketici Bilgilendirme Yönetmeliği’, Resmi Gazete’nin bugünkü mükerrer sayısında yayımlanarak yürürlüğe girdi. Buna göre, etiketlerdeki bilgilendirmeler, gıdanın başta doğası, özellikleri, bileşimi, miktarı, dayanıklılığı, menşe ülkesi, imalat veya üretim metodu olmak üzere başlıca nitelikleri açısından yanıltıcı biçimde olamayacak. Bilgilendirmenin doğru, açık ve tüketici için kolay anlaşılır olması sağlanacak. Gıdanın sahip olmadığı etkilere veya özelliklere atıfta bulunarak bilgilendirme yapılmayacak. Özel beslenme amaçlı gıdalarla ilgili mevzuat hükümleri saklı kalmak kaydıyla, gıdanın bir hastalığı önleme, tedavi etme veya iyileştirme özelliğine sahip olduğuna yönelik bilgilendirme yapılamayacak. Bu tür özelliklere de atıfta bulunulmayacak. Söz konusu kurallar, gıdanın reklamı, görünüşü veya ambalajı için de uygulanacak.
Gıda hakkında bilgilendirmeden, gıdayı kendi adı veya ticari unvanı altında piyasaya arz eden gıda işletmecisi sorumlu olacak. İthal edilen gıda hakkında bilgilendirmeden ise ithalatçı sorumlu olacak. Gıda işletmecileri, sahip oldukları bilgiler çerçevesinde, yürürlükteki gıda hakkında bilgilendirme mevzuatına uygun olmayan gıdaları tedarik etmeyecek. İşletmeciler, faaliyetleri kapsamında, tüketiciyi yanıltacak veya bilinçli seçim yapma şansını azaltacak şekilde gıdaya ilişkin bilgilerde değişiklik yapamayacak.
Gıda işletmecileri, hazır ambalajlı gıdaların piyasaya arz edildiği dış ambalaj üzerinde gıdanın adı, tavsiye edilen tüketim tarihi veya son tüketim tarihi, özel muhafaza veya kullanım koşullarıyla işletmecinin adı ve adres bilgilerinin yer almasını sağlayacak. İstisnalar saklı kalmak kaydıyla gıdanın adı, net miktarı, menşe ülke, beslenme bildirimi, bileşenleri, alerjiye veya intoleransa neden olan maddeler, bileşenlerin miktarı, tavsiye edilen veya son tüketim tarihleri, muhafaza ve kullanım koşulları, gıda işletmecisinin adı ve adresi, işletme kayıt numarası, uygun şekilde tüketimi mümkün değilse gıdanın kullanım talimatı, hacim bazında yüzde 1,2’den fazla alkol içeren içeceklerde alkol derecesi bilgilerinin belirtilmesi de zorunlu olacak. Bakanlıkça onay şartı getirilen gıdaların etiketinde gıda onay numarasının yazılması zorunlu olacak. Gıda hakkında zorunlu bilgilendirmenin, tüm gıdalar için hazır bulunması ve kolayca erişilebilir olması sağlanacak. Bilgilendirme, hazır ambalajlı gıdalarda doğrudan ambalajın üzerinde, yapıştırılmış veya iliştirilmiş bir etiket üzerinde bulunacak. Hazır ambalajlı hale getirilmeksizin satılan veya satış yapılan işletmede tüketicinin talebi doğrultusunda paketlenerek satılanlarla doğrudan satış için hazır ambalajlı hale getirilmiş gıdalarda, talep edilmesi halinde, alıcılar zorunlu bilgilerin tümü hakkında bilgilendirilecek. Toplu tüketim yerlerinde son tüketiciye sunulan hazır ambalajlı olmayan gıdalarda gerekli bilgiler kolayca görülebilecek, açıkça okunabilecek şekilde menüler, yazı tahtaları, broşür benzeri araçlarla tüketiciye sunulacak. Bilgilendirmelerde verilen bilgiler, diğer yazılı veya resimli unsurlar aracılığıyla herhangi bir şekilde gizlenemeyecek ve kesilemeyecek. Bu bilgilere ilişkin yazılar belirlenen ölçülere uygun şekilde olacak.
Uzaktan iletişim araçlarıyla satışa arz edilen gıdalarda zorunlu bilgilerin tümü teslimat sırasında sunulacak. Gıda hakkında zorunlu bilgilendirme Türkçe yapılacak. Ayrıca bilgilendirme Türkçe’ye ilave diğer ülkelerin resmi dillerinde de yapılabilecek. Silinmeyecek şekilde işaretlenmiş ve bu nedenle herhangi bir etiket taşımayan tekrar kullanılabilen cam şişelerde, sadece belirlenen bilgilerin verilmesi zorunlu olacak. Zorunlu bilgilerde hiçbir ticari marka veya ürünün içeriğini yansıtmayan özel ad gıdanın adı yerine geçemeyecek.
Gıda, gluten içeriğine yönelik işlemden geçirilmiş ise atıf yapılan bilgilere ilave olarak, ’gluten intoleransı olan bireyler için özel olarak formüle edilmiştir’ veya ’çölyak hastaları için özel olarak formüle edilmiştir’ ifadeleri kullanılabilecek.
Yönetmeliğin yayımı tarihinden önce faaliyet gösteren gıda işletmecileri, 31 Aralık 2019’a kadar bu hükümlere uymak zorunda olacak. Bu tarihten önce etiketlenen veya piyasaya arz edilen gıdalar raf ömrü sonuna kadar piyasada bulunabilecek.