Saxo Bank Strateji Müdürü Dembık: “Fransa yönetilemez hale gelmek üzere mi?”

Saxo Bank Strateji Müdürü Christopher Dembik, yatırımcıların Fransa başkanlık seçimlerine odaklanarak hata yaptığına dikkat çekti. Asıl önemli etkenin milletvekili seçimleri olduğunu belirten ünlü analist, “Fransa’da merkeziyetçilik kısa patlamalar halinde yükselişte, ancak hiçbir zaman siyasi atmosferin anahtar bileşenlerinden biri haline gelmeyi başaramadı” dedi.
Fransa başkanlık seçimlerine çok az bir zaman kaldı. Yatırımcıların gözü Fransa’ya çevrilmişken Saxo Bank Strateji Müdürü Christopher Dembik, konuya ilişkin önemli açıklamalarda bulundu. Fransa başkanlık seçimlerinin 1981 yılından bu yana ilk kez yabancı yatırımcılar arasında bu kadar çok kaygıya neden olduğunu belirten Dembik, Fransa için ekonomi politik belirsizlik endeksinin tüm zamanların en yüksek seviyesinde olduğuna ve tahvil yayılımının 60 baz puana yükseldiğine dikkat çekti. Dembik, “Brexit ve Trump’un 2016 yılındaki beklenmeyen başarısının ardından yatırımcılar, Ulusal Cephe Lideri Marine Le Pen’in anket sonuçlarının aksine imkansızı başarmasından korkuyor” dedi.
“Fransız modern tarihinde benzeri yok”
2017 başkanlık seçimlerinin Fransız modern tarihinde eşi benzeri olmadığına işaret eden Christopher Dembik, tabloyu şöyle özetledi: “Çok kötü olan anket sonuçları ve kendi partisinden gelen çekilme baskısı nedeniyle François Hollande, ikinci bir dönem için yarışmıyor. Sosyalist Parti ve Cumhuriyetçiler, anketlere bakıldığında ikinci tur için yeterli görülmüyor. Emmanuel Macron bünyesinde karakterize olan merkezin, başkanlığı kazanma şansı var. Bu, geçmişte son olarak 1974 yılında Valéry Giscard d’Estaing’nin zaferinde meydana gelmişti. Bu arada, birinci turda radikal sağ ile radikal sol oylar anketlere göre yaklaşık yüzde 40 civarındayken, Sosyalist Parti ile Cumhuriyetçiler için bu oran yüzde 38. Bu oranlara bakıldığında şu an Fransa’da halkçılık ilkesinin öne çıktığını söyleyebiliriz. İki aday (oyların yaklaşık yüzde 1’ini alacağı öngörülen Halkçı Cumhuriyetçi Birlik adayı François Asselineau ve önde giden Marine Le Pen), Fransa’nın AB’den çıkmasını açıkça savunuyor”
Fransız toplumunun “Lepenizasyonu”
Saxo Bank Analisti Christopher Dembik, Le Pen isminden yola çıkarak Fransız toplumunun geldiği “Lepenizasyonu” olarak adlandırılabilecek bu noktayı on beş yıl geriye giderek açıkladı. Dembik, “2002 yılında o zamanlar Ulusal Cephe adayı olan Jean Marie Le Pen, Sosyalist Parti adayının önüne geçerek oyların yüzde 16.86’sını almış, başkanlık seçiminin ikinci turuna çıkmaya hak kazanarak herkesi şaşırtmıştı. O zaman başkan olma şansı yoktu ve tahmin edildiği gibi ikinci turda oyların yüzde 17.79’unu alarak başkan olamadı. On beş yıl sonra, kızı Marine Le Pen, ikinci turda yaklaşık yüzde 27 oranında oy seviyesiyle önde gidenler arasında ve ikinci turda oyların yüzde 44’ünü alma ihtimali var. Le Pen’in ikinci tur performansıyla alakalı en iyimser tahminlerde bile, Ulusal Cephe liderinin hala zafer için gerekli olan toplam oy sayısından iki veya üç milyon oy eksiği olduğunu görüyoruz. Bu küçük bir sorun değil. Ancak aynı zamanda, Le Pen’in son yıllarda kaydettiği gelişim de etkileyici ve Fransız toplumun ‘Lepenizasyonu’ fenomenini doğrular nitelikte” ifadelerini kullandı.
Ünlü Analist Dembik, bu fenomeni ortaya çıkartan faktörleri de şu şekilde ifade etti: “Dédiabolisation (şeytanlaştırma) ya da Jean Marie Le Pen’in 2015 yılındaki ihracıyla doruğa çıkan ve sonrasında Marine Le Pen tarafından sürdürülen radikal sağ unsurların yükselişi belli yapısal değişikliklerin sonucu. Bu değişiklikleri; kapitalizmden devletçilik ve korumacılığa geçiş, sosyalist partinin artık işçi sınıfını temsil etmiyor olduğu gerçeği, geleneksel sağ kanadın uzun süredir devam eden Ulusal Cephe ile uzlaşma ya da seçim anlaşması yapmaktan kaçınma stratejisinin sona ermesi, iş göçünün, yasa dışı göçmenliğin ve mülteci krizinin yükselişi, küreselleşme ve endüstrisizleşme nedeniyle artan eşitsizlik algısı olarak sıralayabiliriz”
Fransa’nın krize karşı geleneksel tepkisi
Saxo Bank Strateji Müdürü Christopher Dembik, “1958’den bu yana, merkezciler için en yaygın sonuç, sağ kanat koalisyonlarına zorunlu olarak katılmaktır. Fransız tarihine daha yakından bakarsak, merkeziyetçiliğin genellikle krizlere cevap olduğunu görüyoruz. Bu, Blaise Pascal, Michel de Montaigne ve Sillon grubuna (1894-1910) kadar uzanan siyasi bir harekettir. Bu hareket, Beşinci Cumhuriyet döneminde, 1973 petrol şokuna ve işsizliğin yükselişine siyasi bir cevap getirmeye çalıştığı 1970’lerin ortalarında en görkemli dönemindeydi. Emmanuel Macron’un En Marche! (Yürüyelim) hareketi de bu çizgiyi takip ediyor ve Girondanlar ile Jakobenler arasında uzun zamandır devam eden bölünmenin yanı sıra, devrimden miras kalan sol-sağ ayrışmasını sona erdirmek isteyen seçmenlere yanıt aramaya çalışıyor” açıklamasını yaptı.
Dembik,“Fransa’da merkeziyetçilik, kısa patlamalar halinde yükselişte ancak hiçbir zaman siyasi atmosferin anahtar bileşenlerinden biri haline gelmeyi başaramadı. Hareketin asıl problemi, merkeziyetçi seçmenlerin uçucu seçmenler olduğu gerçeğiyle ilgilidir. IFOP tarafından Şubat ayı sonunda yayınlanan bir araştırmaya göre, Emmanuel Macron’un seçmenlerinin yalnızca yüzde 36’sı, Benoit Hamon’un (Sosyalist Parti) seçmenlerinin yüzde 58’i, Jean Luc Mélenchon’un (aşırı sol kanat) seçmenlerinin in yüzde 62’si, François Fillon’un (Cumhuriyetçiler) seçmenlerinin yüzde 70’i ve Marine Le Pen’in seçmenlerinin yüzde 80’i oylarından emin olduklarını söylüyorlar. Macron’un seçmenleri arasındaki yüksek hareketlilik nedeniyle ilk turda Fillon ya da hatta Hamon lehinde son dakika ilk tur sürprizi ihtimalini oldukça düşük olmasına rağmen göz ardı edemeyiz.” ifadelerini kullandı.
“Asıl önemli olan başkanlık seçimi değil”
Dembik asıl önemli olanın başkanlık seçimleri değil, 11-18 Haziran tarihleri arasında gerçekleşecek olan milletvekili seçimleri olduğunu belirtiyor. Dembik bu konuda “Fransa, Cumhuriyet’in başkanının tüm yetkilere sahip olmadığı ve birçok karşı denge gücünü elinde bulunduran bir parlamento ile uğraşması gereken bir yarı başkanlık rejimi. Aslında yabancı yatırımcılar, başkanlık seçimlerine odaklanarak hata yapıyor, asıl önemli olan, milletvekili seçimleri” açıklamasını yaptı.
Seçimler sonrasında iki olası sonuç olduğunu tahmin eden Dembik, “İlk olasılık; Marine Le Pen başkan seçilir ama gerçek yetkileri olmaz. Fransa’nın seçim sistemi (yani, orantılı oylama değil, iki aşamalı tek bir çoğunluk oylaması), Ulusal Cephe’nin parlamentoda çoğunluk elde etmesini milletvekili seçimlerinde engeller (şu an elinde olan 2 koltuğa karşın en az 289 koltuk elde etmesi gerekir). Bu nedenle ülke, bir ‘birlikte yaşama’ durumunda olur. Bu, 1958 yılından bu yana dördüncü ve 2000 yılındaki birlikte yaşama durumundan mümkün olduğunca kaçınmak için başkanın görev süresi ile milletvekillerinin görev süresini hizalayan anayasa referandumundan bu yana ilk” ifadelerini kullandı.
Dembik, “Birlikte yaşama, Ulusal Cephe’nin, Le Pen’in Brüksel ile ’daha iyi bir anlaşma’ müzakeresinin ardından planladığı AB üyeliği üzerine bir referandum düzenlemesini engeller. Fransa Başbakanı bu tür bir referanduma gitmek için anayasal haklara sahip olsa da bu referandum ancak bir hükümet teklifi ya da Ulusal Meclis ve Senato’nun ortak teklifi ile düzenlenebilir. “Seçilse bile Le Pen, partisinin ekonomi ve Avrupa konusundaki programının çoğunu uygulayacak bir konum elde edemez. Gerçek yetkileri elinden alınmış bir Üçüncü Cumhuriyet başkanının rahatsız konumunda olur. Ancak, 1980’ler ve 1990’lardaki önceki birlikte yaşama dönemleri, savunma meselelerinde (başkan, silahlı kuvvetlerin başı olduğu için) ve hükümetin ona bu alanı vermesi halinde diplomatik cephede de liderliği elde edebileceğini göstermektedir. Ancak, iç politikayı etkileme konusunda çok sınırlı yetkileri olur” dedi.
Christopher Dembik ikinci olası sonucu da şöyle açıklıyor: “İkinci olasılık; Emmanuel Macron başkan olarak seçilir ve kendi çoğunluğu ile başa çıkmakta çok zorlanır. Macron zaferi ihtimali, iki önemli soruyu gündeme getiriyor: Parlamenter çoğunluğu alma ihtimali yüksek mi? Eğer öyleyse, kendisini destekleyen uysal bir çoğunluk olacak mı yoksa sürekli muhalefetle mi karşılaşacak (Sol kanat Sosyalist Parti’de François Hollande durumunda olduğu gibi) ? En Marche hareketinin, milletvekili adaylarının birçok koltuk kazanacağı ve diğer partilerden görevli milletvekillerinin (Sosyalist Parti, UDI, Modem ve Alain Juppé destekçileri) kendisine katılacağı varsayımı üzerine bir çoğunluk elde etmeyi başarması muhtemel. Ancak, liberallerden komünistlere kadar uzanan heterojen bir çoğunlukla çalışırken zorluk çekebilir”
Christopher Dembik açıklamasını şu şekilde sürdürdü: “Emmanuel Macron’un ilk güzel fikri, tüm adaylarına bir dizi önemli reformu oylamayı vaat etmesi oldu, ancak anayasa tarafından yasaklanmış olduğundan bundan vazgeçmek zorunda kaldı. Şimdi sadece ’ekonomiyi modernleştirme’ gibi genel projeleri desteklemek için ahlaki bağlılığa güvenebilir. Vaatler, sadece inananları bağlar derler. Macron konusundaki risk, başkanlığının, sağ kanat projeler için sağ kanat çoğunluğu, sol kanat projeler için sol kanat çoğunluğu bulmak için gerçekleştirilen bitmez tükenmez parlamento müzakereleri ile hareketsiz bırakılması olacaktır. Bu, reformların hızını düşürerek imtiyazlara neden olur. Sonunda, Dördüncü Cumhuriyet’in en kötü anlarından birinde olduğu gibi politik istikrarsızlığa neden olabilir.”
Bu değerlendirmeler sonrasında Dembik sözlerini şu şekilde tamamladı: “Kimin başkan seçileceği çok önemli değil. Kazansalar bile, önde giden iki adayın ya bir çoğunluk olmadan yönetme ya da fazla heterojen bir çoğunlukla yönetme sorunuyla karşı karşıya olma ihtimali var. 1958 yılından bu yana ilk kez milletvekilleri, Üçüncü ve Dördüncü Cumhuriyet’in (1871-1958) deneyimlerinde gördüğümüz gibi büyük bir dönüş yapabilir, bu da olumlu bir sinyal değildir. Özetlemek gerekirse sonunda, Fransa yönetilemez hale gelebilir.”