Uzmanlardan "güneş koruyucu" uyarısı

Güneş ışınlarının zararlı etkilerinden korunmak amacıyla güneş koruyucularının kullanılması gerektiğini belirten Dermatoloji Uzmanı Dr. Melek Küçük, dışarı çıkmadan 20 dakika önce koruyucu sürülmesi gerektiğini söyledi.
Medicana Samsun Hastanesi Dermatoloji Uzmanı Dr. Melek Küçük güneş koruyucular konusunda bilgi verdi. Ultraviyole(UV) ışınlarının üçe ayrıldığını belirten Küçük, \"UVA, UVB, UVC. UVA, derideki melaninin koyulaşmasına neden olur. UVB, derinin erken yaşlanmasına ve güneş yanığına neden olur. Deriye renk veren ’melanosit’ denilen hücreleri uyarır ve renk pigmentinin yapılmasını; sonuç olarak derinin bronzlaşmasını sağlar. UVC ışınları, ozon tabakasının engeline uğrar ve yeryüzüne ulaşamazlar. Mikrop öldürücü etkileri vardır. Ameliyathanelerde kullanılır. Güneş ışığı cilde temas ettiği zaman, deride hücre düzeyinde bozulmalar yapar. Bu farklılaşmadan etkilenmemek adına; deri kalınlaşır, bronzlaşır ve yeni hücre yapımı sağlanmış olur. Bütün bu savunma mekanizmalarına rağmen; yine de deri hücrelerinde istenmeyen değişiklikler olur. Damarlarda genişleme gelişerek, deri kızarması oluşur. Maruz kalınan süre fazla ise, deride güneş yanıkları oluşur. Kronik maruziyet genetik yatkınlığı olan kişilerde; deri kanserleri, deride allerjik durumlar, deri yaşlanmaları, kılcal damarlarda genişlemeler, deride renk değişiklikleri gibi istenmeyen durumlara yol açar. Güneş ışınlarının bu zararlı etkilerinden korunmak amacıyla güneş koruyucuları kullanılmalıdır. Bu ürünler, zararlı UV ışınlarını emerek ya da yansıtarak cildin zarar görmesini engeller. Kullanılan güneş koruyucularının sadece UVB’ye karşı değil; mutlaka UVA’ ya karşıda da koruyucu özellikleri olmalıdır. Özellikle çocukluk çağında maruz kalınan güneş ışınlarının 30-40 hatta daha uzun yıllar sonrasında deri kanseri ve erken deri yaşlanmasına neden olduğu bilinen bir gerçektir. Bu yüzden bu ürünlerin mutlaka bebeklik döneminde kullanılmaya başlanması gerekmektedir. Yapılan çalışmalar güneşten korunmanın sadece yaz aylarına sınırlı kalmaması gerektiği gerçeğini ortaya koymaktadır. Çünkü bulutlu, yağmurlu hatta karlı havada bile UV ışınları mevcuttur. Rüzgar, kar ve soğuk hava UV ışınlarının deri tarafından emilmesini artırır\" dedi.

İyi bir güneş koruyucu nasıl olmalıdır?
Güneş koruyucuların temel olarak kimyasal ve fiziksel güneş koruyucuları olmak üzere iki grup altında toplandığını ifade eden Küçük şu bilgileri verdi:
\"Fiziksel güneş koruyucular;
Büyük partiküllere sahip olması nedeniyle fiziksel olarak bir bariyer oluşturarak UV ışınlarını yansıtma ve dağıtma özelliğine sahip opak maddelerdir. Hem UVA hem UVB yi absorbe etme özellikleri vardır. Titanyum dioksit , çinko oksit, pudra, kakao yağı, kaolin, fenit kland , iktiyol ve renk verici maddeler içerirler. Fiziksel güneş koruyucuların en önemli dezavantajı partiküller büyük olduğu için görünür katman oluşturmaları ve kıyafetleri boyamalarıdır. Yüz yıkama, yüzme ve terleme ile etkileri geçer. Bu yüzden fiziksel güneş koruyucular günümüzde tercih edilmemektedir.

Kimyasal güneş koruyucular;
UV ışınlarını absorbe eden renkli maddelerdir. Kozmetik olarak kullanımları daha kolaydır. Etken madde olarak , PABA veya esterleri benzofenonlar, salisilatlar, antirozilatlar içerirler. Hem UVA hem UVB’ye karşı eşit etkili koruma sağlaması, kullanıcı tarafından iyi tolere edilmesi ,kozmetik olarak kabul edilebilir olması, suya dayanıklı olması, yüksek SPF’ye sahip olması, komedojenik olmaması(sivilce yapmaması) gerekir. Koruyucu etkilerine göre ve de kullanıcıların deri tipine göre farklı güneş koruyucuları üretilmiştir. Risk grubuna veya deri rengine göre uygun ürün, mutlaka profesyonel kişilerce önerilmelidir. Güneş ışınlarının zararlı etkilerinden korunmak için; koruyucu kremler, jel ve losyon kullanılmalıdır. Yüksek koruma faktörlü bir güneş koruyucusuyla bile güneşin zararlı etkilerinden korunmak mümkün olmadığından, yardımcı koruma yöntemlerinden de yararlanmak gereklidir\".

\"Hayat boyu, kış ayları da dahil, koruyucu kullanmak\"
Korunma yöntemleri hakkında bilgi veren Küçük şu maddeleri sıraladı: \"Güneşin dik açıyla geldiği 11:00- 15:00 saatlerinde dışarı çıkmamak. Şapka, gözlük takmak ve açık renk kıyafetler giymek. Gölgede ya da şemsiye altında durmak. Dışarı çıkmadan 20 dakika önce koruyucu sürmek. Her ne kadar 12 saat korudukları söylenerek satılsa da; bu ürünleri 4 saat ara ile sürmek. Terleme, havuz, yıkanma sonrasında mutlaka tekrar güneş koruyucu sürmek. Çocuklar için, hem fiziksel hem de kimyasal içerikli ürünler kullanmak. Sadece yaz aylarında değil; hayat boyu, kış ayları da dahil, koruyucu kullanmak. Kullanılan ürünün deri tipine uygun olması, açık ve hassas derililerin yüksek korumalı ürünler kullanması gerekir\".